Ik ben opgegroeid op de boerderij en hielp als dertien-, veertienjarige jongen mee op het erf en in de stallen. Mijn vader gaf me verantwoordelijkheid. Ik pakte dingen aan, zag het werk en ontfermde me over taken op het boerenbedrijf. Omdat de boerderij niet genoeg inkomsten genereerde voor meerdere gezinnen ging ik na mijn schooltijd werken in de bouw. Daar kwamen mijn werkervaring en zelfstandigheid goed van pas. Als ik aankwam op een klus zag ik wat er moest gebeuren, maakte een plan – ‘we gaan rechtsom’ – en ging aan de slag. Tot er een uitvoerder kwam kijken die zei: ‘Linksom, Gonard, we gaan linksom.’ 

Flexibel en oplossingsgericht

‘Waarom?’ vroeg ik. Maar het had geen zin. De uitvoerder was het zo gewend. Het bedrijf ging altijd linksom, dus nu toch zeker ook. Hij stapte in zijn auto en reed weg. Met tegenzin voerde ik zijn plan uit, een plan dat geenszins paste bij de bouwtechnische uitdagingen waarvoor ik stond. Het plezier verdween snel. ‘Hoe dom is dit?’ dacht ik bij mezelf. De uitvoerder had geen idee. Ja, de tekeningen lagen op zijn bureau, maar dat was iets anders dan het werk onder ogen krijgen. Ik liep op de bouwplaats, zag meer en wist meer. Na iets meer dan een jaar diende ik mijn ontslag in en begon voor mezelf.

Afgelopen jaar bestond Mensink Bouwbedrijf 25 jaar.

Een paar weken geleden raakte ik bij de oplevering van een verbouwde schuur/garage aan de praat met opdrachtgever Gerard van Zadelhoff, voormalig data center manager. Het zei dat het hem had verbaasd hoe flexibel en oplossingsgericht de jongens waren die het werk bij hem hadden uitgevoerd: ‘Ze waren op de hoogte van de afspraken die wij hadden gemaakt, maar maakten er helemaal hun eigen project van. Daarbij kwamen ze met goede oplossingen. Steeds vroegen ze: “Waarom wil je het zo hebben?” Het werkte, het liep gesmeerd en ik vond het mooi om te zien.’ 

Middelmanagers zorgen voor schijnveiligheid

We praatten nog een even door. Tot slot concludeerde hij: ‘Dat middenkader, daar moeten we vanaf. Ik heb er altijd in geloofd en zie nu dat het kan. Middelmanagers geven bedrijven een gevoel van controle, maar het is een schijnveiligheid. Als een uitvoerder in de bouw niet weet waaróm iets gedaan moet worden, gebeurt het niet goed. Jullie jongens zien het werk en blijven nadenken. Dat komt het resultaat ten goede.’

Onderweg naar huis dacht ik aan mijn eerste maanden in de bouw, aan het bedrijf met de uitvoerder die me vertelde dat ik linksom moest. In 25 jaar Mensink Bouwbedrijf heb ik nooit tegen een timmerman gezegd hoe hij zijn werk moet doen. Ik geloof in ruimte geven en loslaten. Zoals mijn vader me op de boerderij ook de ruimte gaf. (Wat we wél doen is terugkoppelen aan onze timmermannen of projecten binnen budget en tijd zijn afgerond. De Excel-sheet is voor het hele bedrijf inzichtelijk, met als gevolg dat iedereen ook op dat gebied zijn verantwoordelijkheid neemt.)

Drie keer minder kosten (en blije klanten, minder stress en werkplezier)

Dat het werkt, daar ben ik inmiddels van overtuigd. Dit is wat het ontbreken van middelmanagers/uitvoerders ons oplevert:

• Werkplezier. Op kantoor geven we onze timmermannen de informatie die ze nodig hebben om aan de slag te gaan, daarna mogen ze er hun eigen project van maken. Dat motiveert. We geven onze jongens de vrijheid om klanten blij te maken.
• Minder kosten. Ik hoef niemand aannemen die de hele dag rondrijdt en niets bijdraagt aan het eindresultaat.
• Minder kosten. Omdat onze jongens actief nadenken en oplossingen bedenken die passen bij dat wat ze tegenkomen worden er minder fouten gemaakt. Dit scheelt kosten.
• Minder kosten. Onze tevreden timmermannen zijn trouw aan het bedrijf, waardoor we minder tijd en geld hoeven te investeren in het aannemen en opleiden van mensen.
• Minder stress. Ik hoef niet te duwen en te trekken, want onze timmermannen motiveren zichzelf. Het is immers hun project, ze willen dat het slaagt.
• Blije klanten. Onze klanten ervaren het bouwen over het algemeen als leuk en prettig. Waarom? Omdat er weinig gedoe is. Een keer raden hoe dat komt…

Dank je wel Gerard van Zadelhoff voor het inzicht :).

Voor antwoorden op alle vragen over de Rood voor Rood regeling organiseren ontwerper Marten Jansen en landschapsontwerper Harry ten Have twee informatieavonden. Het doel: meer duidelijkheid over de regeling die particulieren de kans geeft om een mooie plek in het buitengebied te bemachtigen. ‘Iedereen profiteert.’

 

De Rood voor Rood regeling stelt (voormalig) agrariërs in staat om zonder kosten af te komen van leegstaande schuren en stallen. Ter compensatie van onder meer de sloopkosten van agrarische gebouwen kan een bouwkavel worden verkregen. Op deze manier hopen de provincie Overijssel en gemeenten de snel opkomende leegstand van schuren en stallen aan te pakken. Alleen al in Overijssel gaat het om een totale oppervlakte van enkele miljoenen vierkante meters agrarische bebouwing. Ontwerper Marten Jansen, een van de twee initiatiefnemers: ‘‘De regeling is kansrijk voor zowel agrariërs als voor particulieren die een wens hebben om in het buitengebied te wonen. Al bestaat er veel onduidelijkheid over de regeling.’

‘Rood voor Rood brengt vraag en aanbod bij elkaar’

Daarom organiseren Jansen en landschapsontwerper Harry ten Have de informatieavonden, een voor agrariërs en een voor particulieren. Want hoe werkt de regeling in de praktijk? Wat mag er wel en niet? En hoe zit het met de sloopkosten? Ten Have: ‘Om een voorbeeld te geven: sloopmeters kunnen ook worden ingezet voor bouwkavels op andere locaties. Dat maakt het er niet overzichtelijker op. Marten en ik gaan uitleggen hoe het zit, want we hebben de afgelopen jaren meerdere Rood voor Rood trajecten begeleid. We zien veel potentie en willen onze kennis graag met geïnteresseerden delen.’

Volgens Jansen is de Rood voor Rood regeling de sleutel naar een leefbaar en aantrekkelijk buitengebied. ‘De uitdaging is aanzienlijk, want er is veel leegstand en die neemt alleen nog maar verder toe. Maar de oplossing is voorhanden. Rood voor Rood brengt vraag en aanbod bij elkaar en kent alleen maar winnaars. Veel mensen dromen van een mooie plek om te wonen in het buitengebied. En voor agrariërs en voormalig agrariërs is de regeling een aantrekkelijke manier om zonder kosten van oude stallen en schuren af te komen. Het landschap knapt er ook van op en dus profiteert iedereen.’

Landschappelijke inpassing

Uitdagingen zijn er desalniettemin genoeg volgens Jansen en Ten Have. Laatstgenoemde: ‘Het resultaat van de regeling moet een kwaliteitsimpuls zijn voor de groene omgeving, een KGO. Om dat te bereiken is een zorgvuldig plan nodig. Aan de hand van enkele praktijkvoorbeelden zullen Marten en ik laten zien hoe we dat in het verleden hebben gedaan. Want onze stelling is: mits zorgvuldig aangepakt biedt de Rood voor Rood regeling uitkomst voor zowel agrariërs als particulieren.’

Mits zorgvuldig aangepakt biedt de regeling uitkomst voor zowel agrariërs als particulieren.

De informatieavonden vinden plaats op dinsdagavond 29 september (voor agrariërs) en 6 oktober (voor particulieren), beide om 19.30 uur in Broekland. Aanmelden is gratis en kan via www.martenontwerpt.nl/workshops. De avonden bieden plek aan een beperkt aantal deelnemers, vinden plaats in de buitenlucht en zijn ‘corona-proof’.

De zomervakantie komt er aan. Nog een paar weekjes en dan begint de bouwvak. Ook de scholen krijgen snel (of hebben al) vakantie. Wij kunnen niet wachten. Op vrijdag 4 augustus hebben we onze jaarlijkse (besloten, sorry mensen) bouwvak-borrel en daarna zijn we een paar weekjes ‘uit de lucht’. Met de kont in het zand, net zoals de rest van Nederland. Ga je je huis uit voor een paar weken? Lees dan onderstaande tips over hoe je je huis achter laat als je op vakantie gaat. 

1. Vertel tegen je buren dat je op vakantie gaat

Beter een goede buur dan een verre vriend. Een beetje sociale controle kan geen kwaad als je de keet een paar dagen of weken onbeheerd achterlaat. Vertel je buren daarom over je vakantieplannen. Woon je buitenaf? Vraag de buren dan om af en toe jullie oprit in te rijden om even bij het huis te kijken. Hebben de buren een tweede auto? Vraag dan of zij die auto op jouw oprit willen parkeren. Het lijkt net echt.

 

2. Schakel het ventilatiesysteem uit

Veel moderne woningen hebben mechanische ventilatie om de lucht in de woning fris te houden. Ben je er niet? Dan zal de lucht ook niet zo snel vervuilen. Schakel daarom de mechanische ventilatie uit en zet ten minste twee roosters open. Zo bespaar je op elektriciteit. Hetzelfde geldt voor de koelkast en de vriezer. Een vakantie kan een mooie aanleiding zijn om een grote schoonmaak te doen en oude producten weg te gooien. Werd het niet eens tijd dat je de vriezer ontdooide?

 

3. Laat niet aan jan en alleman weten dat je op vakantie gaat

Als inbrekers weten dat je op vakantie bent, dan is de kans op een inbraak groter. Maak het hen dus niet te makkelijk. Stel geen overdreven afwezigheidsmeldingen (mail/telefoon) in en loop ook niet met je vakantie te koop op social media. Je leest ook nog wel eens dat dieven adreslabels aflezen op vliegvelden. Houd het daarom bij een telefoonnummer en mailadres op je adreslabel. Een gewaarschuwd mens telt voor twee.

 

4. Doe de boel op slot

Het klinkt misschien als een inkoppertje, maar goed hang en sluitwerk heeft natuurlijk alleen zin als je het ook goed gebruikt. Maak een rondje voordat je de laatste deur achter je dichttrekt. Controleer daarbij ook de zolder en de berging. Laat geen sleutels aan de binnenzijde van de sloten zitten. En nee, sloten in de tuin of onder de deurmat zijn ook niet het beste idee. Een reservesleutel afgeven bij de buren kan natuurlijk wel. Als je het lief vraagt willen ze de planten misschien ook nog wel voorzien van een wekelijkse douche.

 

5. Maak er geen overduidelijk vakantiehuis van

De gordijnen twee weken dicht, alle planten uit de vensterbank, uitpuilende brievenbussen, het zijn allemaal typische wij-zijn-niet-thuis signalen. Vraag liever iemand om de gordijnen af en toe open en dicht te doen en om de brievenbus te legen. Met tijdsschakelaars op de lampen kun je dieven ook op het verkeerde been zetten.

Hoe laat jij je huis achter als je op vakantie bent?

Via het contactformulier op onze site krijgen we regelmatig de vraag of we onze catalogus willen sturen. Veel mensen gaan er vanuit dat ieder bouwbedrijf zo’n catalogus heeft. Maar je leest het al in de titel van dit stuk: wij hebben geen catalogus. Daar zit een gedachte achter, die we graag met je delen.

Eigenlijk hebben we niet zoveel woorden nodig om uit te leggen waarom we geen catalogus hebben. Het zit namelijk zo: we bouwen graag een huis waar jij blij van wordt. Een huis dat past bij jouw leven, bij jouw hobby’s en bij je gezinssamenstelling. En omdat mensen nogal verschillend zijn, is het hoogst onverstandig, ook met het oog op jouw portemonnee, om twee keer hetzelfde huis te bouwen. Een custom made huis komt namelijk het dichts bij jouw wensen. Daarmee heb je het meeste waar voor je geld. Simpel toch?

Zoveel mensen, zoveel wensen

Laten we eens verder inzoomen op twee factoren: woonplezier en kosten. In het ideale geval heb je zo veel mogelijk woonplezier tegen zo laag mogelijke kosten. Toch? Oké, laten we nu eens twee vergelijkbare (virtuele) families nemen, beiden met nieuwbouwplannen.

Familie Stoops

• Vader Tom (42), moeder Henriette (43)
• Drie kinderen in de leeftijd van 8 tot 14 jaar
• De familie is helemaal in de ban van muziek maken
• Moeder Henriette houdt van tuinieren
• Vader Tom klust graag aan zijn oldtimer
• Het favoriete moment van de familie Stoops: samen ontbijten op zondagochtend
• Het kavel van de familie Stoops is aan de noord-, oost- en westkant omringd door buren, maar aan de zuidzijde hebben zij vrij zicht

Familie Ter Graag

• Hier wonen vader Eric (39), moeder Hanny (37) en twee kinderen (4 en 7 jaar)
• Een derde kind is niet uitgesloten
• Dit is een echte sportfamilie: Eric houdt van mountainbiken, Hanny tennist twee keer per week en de kinderen zitten op voetbal en handbal
• Het favoriete moment van de familie Ter Graag: uitgebreid koken voor vrienden op vrijdag- en zaterdagavond
• Het kavel van de familie is georiënteerd op het westen. Veel last van de buren hebben zij niet, omdat het kavel in de hoek van het plan is gepositioneerd

Om voor de familie Stoops en de familie Ter Graag een huis te bouwen met zoveel mogelijk woonplezier tegen zo laag mogelijke kosten, is het hoogst onverstandig om voor beide families dezelfde woning te bouwen. Neem alleen al de hobby van Tom Stoops of de dinertjes van Eric en Hanny ter Graag. Wat heeft de familie Ter Graag aan een garage ruim genoeg voor een oldtimer? En waarom zou de familie Stoops een joekel van een keuken willen, als dit ten koste gaat van ruimte om muziek te maken in de woonkamer? Zomaar een paar voorbeelden.

Zoveel mensen, zoveel wensen. Twee keer hetzelfde huis bouwen, zou er toe leiden dat zowel de familie Stoops als de familie Ter Graag een huis krijgt wat niet 100% is afgestemd op hun wensen. Het worden huizen vol concessies en loze ruimtes. Daarmee ben je relatief duurder uit.

Wat kost dat wel niet?

Maar een cataloguswoning is toch goedkoper (schaalvoordeel), waardoor je relatief meer kubieke meters krijgt voor je budget? Ja, dat klopt. Maar wat heb je aan een grotere woning voor hetzelfde geld als die extra ruimte niet is afgestemd op jouw leven en niet past bij jouw kavel en de omgeving? Daarbij zijn de verschillen minder groot dan je misschien denkt. Uiteindelijk wordt ook een custom made huis berekend op basis van de materialen en uren en deze heb je ook nodig voor een cataloguswoning.

Om tot een fijn huis te komen, bouwen we het liefst een huis dat past bij jouw leven en dat van je medebewoners. Daarbij kijken we ook goed naar het kavel. Want elk kavel heeft sterke en minder sterke kant. Neem alleen al de zon, waarvan we de warmte en licht allemaal maar wat graag in huis willen hebben. Huizen worden in alle windrichtingen gebouwd. Ook om die reden zou twee keer hetzelfde huis bouwen heel onverstandig zijn.

Maximaal woonplezier, minimale kosten

De conclusie: een op maat gemaakte woning is de meest efficiënte manier om zoveel mogelijk woonplezier te krijgen tegen zo laag mogelijke kosten. Een huis dat voor jou is ontworpen, past immers bij jouw leven. Vraag ons dus niet naar een catalogus, maar laat ons weten waar jij van droomt en waar jij en je medebewoners blij van worden. Dan zorgen wij voor een huis dat daarbij past. Binnen je budget. Ook dat nog.

Op de overspannen woningmarkt is het niet altijd gemakkelijk om je woonwensen uit te laten komen. Ook nu biedt creativiteit uitkomst. Voor bezitters van jaren ‘70 en ‘80 woningen liggen er kansen. Met een of meerdere kleine ingrepen geef je je huis een make-over. Een trend is misschien overdreven, maar dan is het in ieder geval het begin van een trend.

Bouwen in fases

Ontwerper Marten Jansen schreef op zijn site al eerder over de make-over van een jaren ‘70 bungalow in Diepenveen waarvoor hij samen met de opdrachtgevers een ontwerp maakte. De eerste fase is inmiddels bijna afgerond en dat heeft tot onderstaand resultaat geleid. In fases kunnen de opdrachtgevers de komende jaren toewerken naar het beoogde eindresultaat: een – in ieder geval op het oog – hypermoderne woning die helemaal van deze tijd is.

Ik vertelde het verhaal eerder op onze website, maar voor degenen die dat niet lazen: nog even kort over hoe het kwam dat we vijfentwintig jaar vanuit een oude varkensschuur werkten en sinds kort een futuristisch pand bewonen met snufjes die we tot voor kort alleen bij onze opdrachtgevers tot leven zagen komen. We wilden al langer iets nieuws, maar de richtlijnen lieten het niet toe. Het bestemmingsplan schreef voor dat de Broeklanderdijk 30 een plek was voor agrarische activiteiten. 

Tot we een paar jaar geleden in gesprek gingen met de gemeente en er een opening kwam. De reden dat de gemeente uiteindelijk overstag ging: het vooruitzicht op een win-win-win situatie. Inmiddels staat het kantoor overeind en hebben we onze intrek genomen in het twee verdiepingen tellende gebouw. Voor ik vertel hoe het zit met die driedubbele winst neem ik jullie graag mee naar binnen. (Nu nog even digitaal, als de coronacrisis straks voorbij is is iedereen welkom.)

Ik kan twee heel verschillende dingen zeggen over ons nieuwe kantoor en ze zijn beide waar. Allereerst kan ik zeggen dat er weinig is veranderd. Het nieuwe pand is gebouwd op de fundering van de oude varkensschuren en de kantine is nog steeds het middelpunt. Alle kantoorruimtes en functies zijn bedacht rondom een centrale, open ruimte met een lange tafel met uitsparingen voor kratten bier (zoals we ook hadden in ons oude kantoor). Never change a winning team.

En toch is niets hetzelfde gebleven. Dit gebouw is nieuw, fris, het functioneert, over alles is nagedacht en we hoeven ein-de-lijk niet meer te zoeken naar een stil plekje als een van ons wil overleggen met opdrachtgevers. Trots is misschien een beetje een vies woord, maar ik ben echt trots op ons kantoor. 25 jaar begon ik samen met mijn broer Eerhard omdat het boerenbedrijf van mijn vader niet genoeg opbracht voor meerdere gezinnen. En kijk nu: het begint er op te lijken. Jarenlang praatte ik met klanten over warmtepompen en nu hebben we er zelf een staan. Water van slechts 22, 23 graden brengt dit pand op temperatuur. Zodra we de verwarming uitzetten daalt de temperatuur slechts met één hele graad per 24 uur. Ik ben verbluft, het is een klein wonder.

Daarmee is dit gebouw niet alleen een kantine, kantoor en ontvangstruimte maar ook een showroom. (Duurzaamheid Inspiratie Centrum, jullie kunnen inpakken .) Zo bezien is de verandering immens. Van “let niet op de rommel” zijn we naar “kom, we lopen een rondje, dan laat ik het je zien” gegaan. Kierdichting, HR++ glas, een pand zonder aardgas, een warmtepomp voor koeling in de zomer, een houtvergasser waarmee we resthout ‘opwaarderen’ tot verwarming in de winter: wat komt er niet tot leven in ons nieuwe kantoor? We hebben zo’n enorme sprong gemaakt dat mensen zelfs zeggen: “Dat oude had ook wel wat.” 

Terug naar de win-win-win situatie. Iedereen weet: in iets wat oud en afgeschreven is, investeer je niet. Wie stopt er geld in een oude, versleten auto? Afrijden of verkopen zijn de opties. Zo ging het bij ons ook. Goed poetsen in ons oude kantoor had geen zin, fatsoenlijk opruimen evenmin. Het was dweilen met de kraan open. Het gevolg: een terrein dat niet bepaald een lust was voor het oog. Een écht zooitje hebben we volgens mij altijd weten te voorkomen, maar ons erf aan de Broeklanderdijk was geen sieraad voor de omgeving. Verre van. 

Ik durf te stellen dat dat totaal is veranderd. Het terrein is netjes, er liggen geen verdwaalde spijkers meer op de stoep (als ik iets zie liggen, raap ik het op), de beplanting zorgt voor een natuurlijke overgang naar het omliggende landschap, vrachtwagens kunnen achterop ons terrein laden en lossen, onze jongens kunnen het afval van de bouwplaatsen kwijt in verlaagde containers en de aanhangers staan tegenwoordig netjes onder een afdak. Vooropgesteld dat we nooit de ambitie hebben gehad om te verhuizen naar een industrieterrein, zou ons erf nog altijd een rommeltje zijn geweest als we dat wél hadden gedaan. Dus dank gemeente Raalte voor jullie welwillendheid. Nu is iedereen blij. Oké, behalve die ene klant die terugverlangt naar de tijd waarin we aan een statafel in een bijkeukentje zijn offerte doornamen.

Eind vorig jaar belde Viola Huurnink, hoofdredacteur van vakblad Aannemer (het vakblad), ons ik wij wilden vertellen over onze website. Kom maar op, zei Gonard. De aanleiding van het gesprek: een onderzoek naar websites van bouwbedrijven, uitgevoerd door Saskia de Jong van Etago. De conclusie van het onderzoek, waarin ‘de connectie met de lezer centraal stond’: er is veel mis met websites van bouwbedrijven. Er wordt weinig geschreven over projecten, personeel is nauwelijks zichtbaar en dikwijls ontbreken nieuwsupdates. ‘Maar,’ zo schreef Viola in haar mail, ‘er worden ook goede voorbeelden genoemd. Waaronder jullie website.’ Lang verhaal kort: ze was benieuwd naar ‘het verhaal achter’ onze website. ‘Het waarom van deze aanpak, het waarom van een website, etc.’ Je begrijpt: wij waren gevlijd.

Viola en Gonard voerden een leuk gesprek, waarin Gonard allereerst vertelde dat ook wij lange tijd sceptisch waren over websites. Het meeste werk komt via-via binnen, zo weten we uit ervaring, dus we zagen onze website lange tijd als tijd- en geldverspilling. ‘Inmiddels,’ en vanaf hier quoten we Gonard, ‘weet ik wel beter. Als je het goed doet, werkt een website écht. Het maakt dat bezoekers je bedrijf leren kennen; er een bepaald gevoel bij krijgen. En dat trekt weer de juiste klanten. Hoe je een goede website maakt? 1) Vooral niet zelf. Dat kun je niet. Schakel een deskundige in. Die houdt je scherp en bekijkt de zaken vanuit een ander perspectief. 2) Draag uit wie je als bouwbedrijf bent en hóe je de dingen doet. Je moet onderscheidend willen zijn. Zonder personal touch lukt dat niet, dus 3) laat mensen zien. Wij brengen medewerkers in beeld én klanten. Zij vertellen in blogs over hun ervaringen met ons. Ervaringen die door een tekstschrijver worden opgetekend. Want 4) doe het er niet zomaar even bij. Zet er iemand op, anders komt de klad er in. En 5) ga zelf bloggen. Het is verschrikkelijk leuk! Ik laat in de auto – uiteraard handsfree – mijn gedachten de vrije loop, terwijl onze tekstschrijver op kantoor meeschrijft. Omdat ik dyslectisch ben, maar ook omdat je het als aannemer niet kunt. Schrijven is een vak apart. Daarmee is onze rol niet uitgespeeld. Je moet een website in je bedrijfscultuur zien te krijgen. Medewerkers aansporen om een foto te maken van de taart tijdens een oplevering. Dat straalt vaktrots uit.’

Een .pdf van het hele artikel vind je hier.

Na teamweekenden in onder meer Lanzarote (2017), Ljubljana (2018) en Fuerteventura (2019) viel de twijfelachtige eer dit jaar te beurt aan Krakau. De vertrouwde ingrediënten waren aanwezig (bowlen, karaoke, veel kroegjes) en bleken opnieuw een succes, al maakte een bezoek aan Auschwitz en Birkenau dit teamweekend tot een wel heel bijzondere editie.

Eerst even kort over de bekende ingrediënten. Kort inderdaad, want je kunt net zo goed een willekeurig eerder reisverslag lezen. Never change a winning team zullen we maar zeggen. We verzamelden donderdagochtend in het holst van de nacht aan de zaak om op tijd in Dortmund te arriveren voor een vroege (en uiteraard spotgoedkope) vlucht. Om 10.00 uur landden we op het vliegveld in Katowice. (Wat gewoon een compleet andere stad bleek te zijn. Hetebrei had net zo goed door kunnen rijden – puntje voor de evaluatie.)

Afijn, eenmaal in ‘Krakakoud’ waren we alsnog te vroeg bij het hotel om in te checken (eveneens een bekend ingrediënt). Wat volgde was een biertje in een café, shotjes en uiteindelijk is er gebowld. Udo, de meest ongeïnteresseerde bowlers van allemaal, won kinderlijk eenvoudig en mocht de wisselbokaal mee naar huis nemen. En toen: pizzeria + kroeg + laat in bed. De vrijdag: uitslapen (voor onze begrippen dan) kroegjes, karaoke, een fancy diner en nog meer kroegjes. Het verhaal gaat dat sommigen zich nog hebben vergaapt aan de culturele pracht en praal in de stad, maar wat dat betreft moeten we het doen met de overleveringen. 

Voor de nieuwelingen was het soms wennen. Sylvana, projectmedewerker vanuit de Innovatiehub Salland: ‘Door het kantoorpersoneel was ik een beetje voorbereid op wat komen ging, maar over het aantal cafeetjes, barretjes en karaokenummers heb ik me alsnog verbaasd. Veel cultuur snuiven was er niet bij, maar reuze gezellig was het wel. De jongens, die ik normaal alleen in het voorbijgaan zie, heb ik dankzij dit weekend een beetje leren kennen.’

En toen werd het zaterdag, de dag van ons bezoek aan Auschwitz en Birkenau. Het werd voor iedereen een indrukwekkend uitje. Het feestgedruis verdween als sneeuw voor de zon.

Patrick: ‘Ik heb films gezien over de Tweede Wereldoorlog en weet ongeveer hoe het gegaan is, maar als je er eenmaal staat word je met je neus op de feiten gedrukt. Het is bij de beesten af en nog erger dan dat.’

Coen: ‘Ik was er anderhalf jaar geleden al een keer geweest met mijn vriendin en twee vrienden. Je kunt het je gewoon niet voorstellen. Zo groot, zo bizar. Je schrikt ervan. Het is onbeschrijfelijk.’

Sylvana: ‘In de bus ernaartoe was het nog gezellig praten en leuk, maar toen we er eenmaal waren was het stil. Het was veel indrukwekkender en groter dan ik dacht. Je ziet de schoenen van de overledenen nog liggen en er zijn plukken haar bewaard gebleven. Ik heb er gewoon geen woorden voor.’

Patrick tot slot: ‘Eigenlijk kun je je er niets bij voorstellen als je er niet geweest bent. Door zo’n bezoek besef je je weer wat het is om in vrijheid te leven. We zijn best verwend.’

Onder de indruk van wat we hadden gezien keerden we die middag terug naar Krakau, waar we het bekende programma hervatten. Dat wil zeggen: nog een avond gezellig eten en verborgen talenten tot leven laten komen in een karaokebar. En zo kwam er een einde aan alweer een geslaagd teamweekend. Het blijft een mooie traditie. De organisatie, mama Monique en papa Jurgen, hebben aangegeven het stokje door te zullen geven aan de kids: Joeri en Wendy. Jurgen blijft nog wel een jaar betrokken om de kneepjes van het vak door te geven. Jurgen: ‘Dank aan Monique voor de vele jaren inzet.’ Monique: ‘Zonder Jurgen waren we niet op zoveel verschillende bestemmingen geweest.’

Tot volgend jaar!

Ik had het al een beetje opgegeven. Ik geef het eerlijk toe. De Playstations, iPads en smartphones zouden ons bedrijf uiteindelijk de das omdoen. Geschrokken was ik, van het niveau van de zestien- en zeventienjarigen die zich de afgelopen jaren als leerling bij ons hadden gemeld. Maar warempel: ook met de nieuwe generatie lijkt het goed te komen. 

Het inzicht kwam toen mijn zoon teruggekeerde van een stage van tien maanden in Malta. Ik herkende hem niet weer. Alsof hij daar, in het dwergstaatje in de Middellandse Zee, had besloten: ik ga het anders doen. Voordat hij wegging had ik geen kind aan hem. De meeste uren bracht hij binnen door achter de computer, terwijl zijn vader lange dagen maakte in het bedrijf aan huis. Genoeg werk te doen, maar ik hoefde het hem niet te vragen. Geef veertien-, vijftienjarigen tegenwoordig de keuze tussen een crossmotor en de computer en ze kiezen allemaal voor de computer.

Het verschil tussen een spijker en een schroef

Kort na zijn terugkeer uit Malta zei mijn zoon op een dag: “Pap, wat kan ik doen?” Inmiddels helpt hij me goed bij de bouw van ons nieuwe kantoor en haalt en brengt hij bouwmaterialen van en naar bouwplaatsen. Hij verzorgt zelfs onze interne nieuwsbrief en geeft zijn mening als ik hem vragen stel over beleidszaken. Iets soortgelijks zie ik gebeuren bij de leerlingen die we binnenkrijgen van opleidingsbedrijf Bouwmensen. Zestien, zeventien, soms achttien zijn ze als ze hier binnenkomen. Voor de eeuwwisseling hadden dit soort leerlingen al wat timmer- en metselervaring opgedaan: op school, buiten, in het bos, in boomhutten, bij een oom of vader, noem maar op.

Maar vmbo’s leiden alleen nog breed op. Een enkel lesje metselen of timmeren is er vaak al niet meer bij, laat staan een schoolvak. Buiten komen de jongeren ook nauwelijks meer in hun jeugd. Het gevolg is dat Bouwmensen de jongeren bij de start van de duale opleiding eerst een paar maanden binnenhoudt. Eerst maar eens wat lesjes timmeren en metselen. Wat is het verschil tussen een spijker en een schroef? Dat werk. 

‘Ruwe diamanten’ opleiden

Ik had de moed al een beetje opgegeven. Maar warempel, ook bij de ‘nieuwe generatie’ lijkt het goed te gaan komen. De signalen worden steeds sterker. Het duurt alleen langer. Niet alleen mijn zoon, ook de leerlingen die twee jaar geleden voor het eerst een voet over de drempel van onze kantine zetten laten nu zien wat zij kunnen.

Geluk bij een ongeluk: we kregen in het verleden wel eens de ‘ruwe diamanten’ van Bouwmensen, jongens die wat meer begeleiding nodig hebben. “Kunnen jullie er misschien iets mee?” werd er dan gevraagd. Door de jaren heen heb ik met eigen ogen gezien hoe ook deze ‘ruwe diamanten’ uit kunnen groeien tot goede timmermannen en metselaars. Neem Sander, nu een van onze beste timmermannen. Ik weet nog hoe hij hier in 2000 binnenkwam. Het bouwbedrijf waar hij zijn opleiding begon dacht zeker te weten dat het niets met hem zou worden. 

Ga eens werken

Het mooie is dat Sander nu van Célis, een negentienjarige timmerman in opleiding, een vakman probeert te maken. Goed, Célis kan misschien nog niet wat Sander kon op zijn leeftijd, maar dat zegt niets over zijn potentieel. Het is Sander wel toevertrouwd om het potentieel eruit te krijgen. Als je maar geduld hebt.

En die computers? Tja, ik heb niet de illusie dat we dat snel veranderen. En daarom ben ik ook zo blij met het initiatief Ga Eens Werken. Geld verdienen wil de jeugd van tegenwoordig nog steeds, want met geld kun je de nieuwste FIFA kopen. Maar waarom moet dat in een supermarkt? Kom ons liever helpen op zaterdag of op een doordeweekse dag waarop je niet tot laat in de middag les hebt. We zoeken ze nog steeds: Vakmannen IDD. Meer dan welkom.

Dit artikel is ook verschenen op Salland Centraal.

Afbeeldingen: jongeren in opleiding bij Bouwmensen, bron: bouwmensen.nl.

Een huis bouwen is niet niets. Het is een intensieve tijd, met een hoop geregel en veel beslismomenten. Maar bouwen is ook heel leuk. Benieuwd hoe onze opdrachtgevers het bouwproces ervaren? In deze blogreek geven Maaike en Martijn een kijkje achter de schermen bij de bouw van hun huis in Zwolle. Vandaag hun derde en laatste blog.

Door Martijn van Amstel

Net als je denkt dat je er bent gaat het mis. Het inbouwreservoir van ons toilet op de benedenverdieping is lek. Een productiefoutje van de fabrikant: het binnenwerk van het inbouwreservoir geperforeerd. Nu maar hopen dat er niet al te veel breekwerk hoeft plaats te vinden. Foutje bedankt.

En alles was nog wel zo vlekkeloos gegaan. Oké, op wat kleine dingen met het installatiewerk en sanitair na dan. Maar de gevolgen daarvan waren te overzien. In een deel van het huis ontbrak de spanning in zijn geheel. Het probleem: de hoofdvoedingskabel was vergeten. Gelukkig lag er nog een loze leiding, dus dat euvel was snel opgelost. En dan waren er nog wat issues met onze sanitairleverancier. Veel sanitair was niet of verkeerd geleverd. Gelukkig wordt het wel snel verholpen door de leverancier. Maar goed, verder ging alles dus vlekkeloos.

Zeker de periode tot aan de oplevering van ons huis door Mensink Bouwbedrijf hebben we als heel zorgeloos ervaren. Het contact met de bouwlui was leuk, de afstemming met Roy de timmerman was goed, we zijn niet uitgelopen, het huis is zo mooi als we hoopten, kortom: we zijn blij. We zouden het zo weer doen. Problemen kom je altijd tegen en zijn er om weer opgelost te worden. Het is het droomhuis geworden waar we op hoopten en dat is wat telt. Al moet ik nog wel wel wennen als we aan komen rijden. ‘Daar komen wij te wonen’, denk ik dan. Onwerkelijk.

Nog wel een tip voor als je nog aan de vooravond staat van een dergelijk traject: een goede voorbereiding is het halve werk. Zeker de kosten in de hand houden is een grote uitdaging. Op dat gebied had Mensink ons nog beter kunnen begeleiden met tips en tricks of een excel met kostenposten waar je aan moet denken. Ze zijn erg transparant over hun eigen kosten, maar er komt nog veel meer bij kijken: tuinaanleg, bestrating, verlichting, vloerafwerking, welstandscommissie. Het zijn geen malse bedragen. Omdat we het vrij serieus hebben genomen overschrijden we ons budget niet enorm, maar dat gevaar loop je natuurlijk wel. Zeker in deze tijd waarin prijzen snel stijgen.

We kijken er naar uit om hier lekker te gaan wonen. In de zomer de schuifpui open, zwembadje in de tuin, barbecue aan, dat idee. Genieten van de ruimtes. En natuurlijk van onze vloerverwarming. Dat lijkt me super comfortabel. En natuurlijk hopen we dat de kinderen het naar hun zin gaan hebben. En hopelijk kan het probleem met het inbouwreservoir in het toilet verholpen met een, jawel, sticker. Fingers crossed.