Toen ik op de lagere school zat – de jaren zeventig – hadden ze het al over zonnepanelen, want op een dag zouden de fossiele brandstoffen opraken. Vijftig jaar later zijn zonnepanelen gemeengoed en hebben we het over circulair en biobased bouwen. We moeten niet alleen onze eigen energie opwekken, ook de voetafdruk van de bouw zelf moet drastisch omlaag. Om met António Guterres te spreken: ‘We zitten op de snelweg naar een klimaathel met onze voet op het gaspedaal.’ Ik ben om, het is niet langer een kwestie van kiezen.

Sneller, sneller, sneller

En dan zijn er nog twee crises in onze sector: het woningtekort en het arbeidstekort. Het moet niet alleen groener groener groener, ook sneller sneller sneller met minder minder minder mensen. Ga er maar aan staan. De hoop is gevestigd op prefab, modulaire woningen die seriematig uit de fabriek rollen. Net als bij zonnepanelen, circulair en biobased bouwen was ik aanvankelijk sceptisch. Prefab is voor de grote jongens, dacht ik vanwege de grote investeringen die dergelijke innovaties vragen.

Maar wat moet je? Wachten? Toekijken hoe alles anders wordt? Het lijkt me saai. Daarom zijn we vanuit de Innovatiehub Salland met het circulaire en modulaire concept Harwoonie begonnen. Ons doel: kwalitatief hoogwaardige huizen die later een nieuw leven kunnen krijgen op een andere plek. De eerste woningen zijn inmiddels gerealiseerd in Raalte, Olst, Wijhe en Heerde.

Volume en vakman

Dertig jaar lang hebben we bij Mensink min of meer hetzelfde gedaan. Ja, de isolatie is dikker geworden en de beglazing heeft inmiddels drie lagen, maar verder: hetzelfde laken een pak. Tot nu. Ik ben ervan overtuigd dat we aan de vooravond staan van echte veranderingen. De bouw zit in een overgangsfase van het oude naar het nieuwe normaal. Ik voorzie twee stromingen: de volumestroming en de vakmanstroming. Want reken maar dat er voor de vakman in de bouw een gouden toekomst lonkt. Voor renovatie, restauratie en op maat gesneden, super persoonlijke woningen biedt de fabriek geen uitkomst. Het is dus en en.

In de begindagen van de automobiel heeft elke smid op de hoek van de straat er wel een gebouwd, las ik ergens. Uiteindelijk verplaatste de productie zich naar grote fabrieken. Vandaag de dag worden in Nederland helemaal geen auto’s meer gemaakt. Met modulair bouwen zal iets vergelijkbaars gebeuren. Of Harwoonie over dertig jaar een van de overgebleven initiatieven is, weet ik niet. Daar gaan we voor, want we geloven in ons concept. Als het niet zo is, kunnen we in ieder geval zeggen dat we niet lijdzaam hebben toegekeken hoe ons bedrijfsmodel achterhaald raakte.