Na teamweekenden in onder meer Lanzarote (2017), Ljubljana (2018) en Fuerteventura (2019) viel de twijfelachtige eer dit jaar te beurt aan Krakau. De vertrouwde ingrediënten waren aanwezig (bowlen, karaoke, veel kroegjes) en bleken opnieuw een succes, al maakte een bezoek aan Auschwitz en Birkenau dit teamweekend tot een wel heel bijzondere editie.

Eerst even kort over de bekende ingrediënten. Kort inderdaad, want je kunt net zo goed een willekeurig eerder reisverslag lezen. Never change a winning team zullen we maar zeggen. We verzamelden donderdagochtend in het holst van de nacht aan de zaak om op tijd in Dortmund te arriveren voor een vroege (en uiteraard spotgoedkope) vlucht. Om 10.00 uur landden we op het vliegveld in Katowice. (Wat gewoon een compleet andere stad bleek te zijn. Hetebrei had net zo goed door kunnen rijden – puntje voor de evaluatie.)

Afijn, eenmaal in ‘Krakakoud’ waren we alsnog te vroeg bij het hotel om in te checken (eveneens een bekend ingrediënt). Wat volgde was een biertje in een café, shotjes en uiteindelijk is er gebowld. Udo, de meest ongeïnteresseerde bowlers van allemaal, won kinderlijk eenvoudig en mocht de wisselbokaal mee naar huis nemen. En toen: pizzeria + kroeg + laat in bed. De vrijdag: uitslapen (voor onze begrippen dan) kroegjes, karaoke, een fancy diner en nog meer kroegjes. Het verhaal gaat dat sommigen zich nog hebben vergaapt aan de culturele pracht en praal in de stad, maar wat dat betreft moeten we het doen met de overleveringen. 

Voor de nieuwelingen was het soms wennen. Sylvana, projectmedewerker vanuit de Innovatiehub Salland: ‘Door het kantoorpersoneel was ik een beetje voorbereid op wat komen ging, maar over het aantal cafeetjes, barretjes en karaokenummers heb ik me alsnog verbaasd. Veel cultuur snuiven was er niet bij, maar reuze gezellig was het wel. De jongens, die ik normaal alleen in het voorbijgaan zie, heb ik dankzij dit weekend een beetje leren kennen.’

En toen werd het zaterdag, de dag van ons bezoek aan Auschwitz en Birkenau. Het werd voor iedereen een indrukwekkend uitje. Het feestgedruis verdween als sneeuw voor de zon.

Patrick: ‘Ik heb films gezien over de Tweede Wereldoorlog en weet ongeveer hoe het gegaan is, maar als je er eenmaal staat word je met je neus op de feiten gedrukt. Het is bij de beesten af en nog erger dan dat.’

Coen: ‘Ik was er anderhalf jaar geleden al een keer geweest met mijn vriendin en twee vrienden. Je kunt het je gewoon niet voorstellen. Zo groot, zo bizar. Je schrikt ervan. Het is onbeschrijfelijk.’

Sylvana: ‘In de bus ernaartoe was het nog gezellig praten en leuk, maar toen we er eenmaal waren was het stil. Het was veel indrukwekkender en groter dan ik dacht. Je ziet de schoenen van de overledenen nog liggen en er zijn plukken haar bewaard gebleven. Ik heb er gewoon geen woorden voor.’

Patrick tot slot: ‘Eigenlijk kun je je er niets bij voorstellen als je er niet geweest bent. Door zo’n bezoek besef je je weer wat het is om in vrijheid te leven. We zijn best verwend.’

Onder de indruk van wat we hadden gezien keerden we die middag terug naar Krakau, waar we het bekende programma hervatten. Dat wil zeggen: nog een avond gezellig eten en verborgen talenten tot leven laten komen in een karaokebar. En zo kwam er een einde aan alweer een geslaagd teamweekend. Het blijft een mooie traditie. De organisatie, mama Monique en papa Jurgen, hebben aangegeven het stokje door te zullen geven aan de kids: Joeri en Wendy. Jurgen blijft nog wel een jaar betrokken om de kneepjes van het vak door te geven. Jurgen: ‘Dank aan Monique voor de vele jaren inzet.’ Monique: ‘Zonder Jurgen waren we niet op zoveel verschillende bestemmingen geweest.’

Tot volgend jaar!

Ik had het al een beetje opgegeven. Ik geef het eerlijk toe. De Playstations, iPads en smartphones zouden ons bedrijf uiteindelijk de das omdoen. Geschrokken was ik, van het niveau van de zestien- en zeventienjarigen die zich de afgelopen jaren als leerling bij ons hadden gemeld. Maar warempel: ook met de nieuwe generatie lijkt het goed te komen. 

Het inzicht kwam toen mijn zoon teruggekeerde van een stage van tien maanden in Malta. Ik herkende hem niet weer. Alsof hij daar, in het dwergstaatje in de Middellandse Zee, had besloten: ik ga het anders doen. Voordat hij wegging had ik geen kind aan hem. De meeste uren bracht hij binnen door achter de computer, terwijl zijn vader lange dagen maakte in het bedrijf aan huis. Genoeg werk te doen, maar ik hoefde het hem niet te vragen. Geef veertien-, vijftienjarigen tegenwoordig de keuze tussen een crossmotor en de computer en ze kiezen allemaal voor de computer.

Het verschil tussen een spijker en een schroef

Kort na zijn terugkeer uit Malta zei mijn zoon op een dag: “Pap, wat kan ik doen?” Inmiddels helpt hij me goed bij de bouw van ons nieuwe kantoor en haalt en brengt hij bouwmaterialen van en naar bouwplaatsen. Hij verzorgt zelfs onze interne nieuwsbrief en geeft zijn mening als ik hem vragen stel over beleidszaken. Iets soortgelijks zie ik gebeuren bij de leerlingen die we binnenkrijgen van opleidingsbedrijf Bouwmensen. Zestien, zeventien, soms achttien zijn ze als ze hier binnenkomen. Voor de eeuwwisseling hadden dit soort leerlingen al wat timmer- en metselervaring opgedaan: op school, buiten, in het bos, in boomhutten, bij een oom of vader, noem maar op.

Maar vmbo’s leiden alleen nog breed op. Een enkel lesje metselen of timmeren is er vaak al niet meer bij, laat staan een schoolvak. Buiten komen de jongeren ook nauwelijks meer in hun jeugd. Het gevolg is dat Bouwmensen de jongeren bij de start van de duale opleiding eerst een paar maanden binnenhoudt. Eerst maar eens wat lesjes timmeren en metselen. Wat is het verschil tussen een spijker en een schroef? Dat werk. 

‘Ruwe diamanten’ opleiden

Ik had de moed al een beetje opgegeven. Maar warempel, ook bij de ‘nieuwe generatie’ lijkt het goed te gaan komen. De signalen worden steeds sterker. Het duurt alleen langer. Niet alleen mijn zoon, ook de leerlingen die twee jaar geleden voor het eerst een voet over de drempel van onze kantine zetten laten nu zien wat zij kunnen.

Geluk bij een ongeluk: we kregen in het verleden wel eens de ‘ruwe diamanten’ van Bouwmensen, jongens die wat meer begeleiding nodig hebben. “Kunnen jullie er misschien iets mee?” werd er dan gevraagd. Door de jaren heen heb ik met eigen ogen gezien hoe ook deze ‘ruwe diamanten’ uit kunnen groeien tot goede timmermannen en metselaars. Neem Sander, nu een van onze beste timmermannen. Ik weet nog hoe hij hier in 2000 binnenkwam. Het bouwbedrijf waar hij zijn opleiding begon dacht zeker te weten dat het niets met hem zou worden. 

Ga eens werken

Het mooie is dat Sander nu van Célis, een negentienjarige timmerman in opleiding, een vakman probeert te maken. Goed, Célis kan misschien nog niet wat Sander kon op zijn leeftijd, maar dat zegt niets over zijn potentieel. Het is Sander wel toevertrouwd om het potentieel eruit te krijgen. Als je maar geduld hebt.

En die computers? Tja, ik heb niet de illusie dat we dat snel veranderen. En daarom ben ik ook zo blij met het initiatief Ga Eens Werken. Geld verdienen wil de jeugd van tegenwoordig nog steeds, want met geld kun je de nieuwste FIFA kopen. Maar waarom moet dat in een supermarkt? Kom ons liever helpen op zaterdag of op een doordeweekse dag waarop je niet tot laat in de middag les hebt. We zoeken ze nog steeds: Vakmannen IDD. Meer dan welkom.

Dit artikel is ook verschenen op Salland Centraal.

Afbeeldingen: jongeren in opleiding bij Bouwmensen, bron: bouwmensen.nl.